Polityka monetarna europejskich banków centralnych
Rzeczywista rentowność waluty to sprawa niezwykle istotna zarówno dla realnej gospodarki, jak i rynków finansowych. Za jej wysokość w Polsce odpowiada Rada Polityki Pieniężnej, która jest organem decyzyjnym Narodowego Banku Polskiego. W ostatnim czasie polityka monetarna banków centralnych większości europejskich państw doprowadziła do ujemnego rzeczywistego oprocentowania kapitału. NBP nie pozostał w tej kwestii w tyle. Realna stopa procentowa dla złotówki w ostatnim roku wynosiła −4,39%.
Realne stopy procentowe
Poziom obowiązującej stopy referencyjnej nie daje pełnego obrazu prowadzonej polityki pieniężnej. Chcąc poznać, ile wynosi rzeczywiste oprocentowanie kapitału, należy spojrzeć nie tylko na nominalne stopy procentowe, ale też wysokość inflacji. Posiłkując się wskaźnikiem CPI, który obrazuje zmiany cen konsumpcyjnych w ostatnich 12 miesiącach, można ustalić, ile wynosiła realna rentowność konkretnej waluty w danym roku.
Wiedza dotycząca realnych stóp procentowych pozwala bankom centralnym na dostosowanie polityki monetarnej poprzez wpływ na wysokość stóp nominalnych. Decyzje te są kluczowe dla rzeczywistej wysokości oprocentowania kapitału w przyszłości.
Zmiany wysokości stóp referencyjnych
Ostatnie kilkanaście miesięcy było bez wątpienia nadzwyczajną sytuacją dla wszystkich gospodarek w Europie. Nadzwyczajne sytuacje wymagają zwykle nadzwyczajnych działań. Takim działaniem można nazwać utrzymywanie realnego oprocentowania waluty na poziomie ujemnym. W tym momencie wygląda jednak na to, że polityka monetarna banków centralnych niektórych europejskich państw zaczęła zmierzać w odwrotnym niż dotychczas kierunku.
Poniższa tabela przedstawia państwa, które dokonały zmian wysokości referencyjnej stopy procentowej pomiędzy 1 czerwca 2020 a 10 lipca 2021 roku. Wskaźnik CPI oraz stopa realna odnoszą się do maja 2021 i rozpatrują rok wstecz.
| Państwo | Wskaźnik inflacji CPI | Realna stopa procentowa | Zmiana wysokości stopy referencyjnej |
|---|---|---|---|
| 🇹🇷 Turcja | 16,6% | -7,15% | +10,75% |
| 🇺🇦 Ukraina | 9,5% | -3,20% | +1,50% |
| 🇧🇾 Białoruś | 9,4% | -1,51% | +0,75% |
| 🇷🇺 Rosja | 6,0% | -1,43% | +1,00% |
| 🇭🇺 Węgry | 5,1% | -4,14% | +0,15% |
| 🇷🇴 Rumunia | 3,8% | -1,93% | -0,50% |
| 🇷🇸 Serbia | 3,6% | -2,27% | -0,25% |
| 🇲🇩 Mołdawia | 3,1% | 0,16% | -0,60% |
| 🇲🇰 Macedonia Północna | 3,0% | -1,46% | -0,25% |
| 🇨🇿 Czechy | 2,9% | -2,58% | +0,25% |
| 🇩🇰 Dania | 1,7% | -2,26% | +0,10% |
Największej podwyżki stóp procentowych w omawianym okresie dokonała Turcja. Tamtejszy bank centralny zwiększył poziom stopy referencyjnej z 8,25% na 19%. Jest on zatem w tej chwili o ponad 2 punkty wyższy niż odczyt inflacji, który wyniósł w tym państwie 16,6%. Oznacza to, że jeżeli przyszłoroczny odczyt wskaźnika CPI pozostanie na tym samym poziomie, to realna stopa w Turcji będzie na plusie.
Podwyżek stóp procentowych, choć już nie tak spektakularnych, dokonały wszystkie państwa w Europie borykające się z ponad 5-procentową inflacją. Ukraina (względem 1 czerwca 2020) podniosła stopy o 1,5%, Białoruś o 0,75%, Rosja o 1%, Węgry natomiast o 0,15%. Kolejne państwo o najwyższym poziomie spadku wartości środka płatniczego – Polska (z majowym odczytem CPI na poziomie 4,7%) – nie zdecydowała się jeszcze na podobny ruch.
Dane zostały pobrane ze strony internetowej tradingeconomics.com.
Realne stopy procentowe – Część I: Rzeczywiste oprocentowanie polskiej złotówki.
Realne stopy procentowe – Część II: Oprocentowanie kapitału w państwach Europy.